Waarom stroomde op zondag 18 mei 2025 het Malieveld in Den Haag opeens, tot stomme verbazing van het ganse land, vol mensen? Zo vol als het er in tientallen jaren, misschien wel nooit, had uitgezien. Zelfs de door de Kiesraad aangewezen nationale rattenvanger had er niet van terug en zweeg het gebeuren – hoogst ongebruikelijk – een heel etmaal dood. 

Toen ik in een, overigens superveilige, vorm van crowdsurfing moeiteloos op het veld was geland en zorgde dat ik tenminste een glimp van het podium kon zien, moest ik denken aan mijn vader, die me een paar jaar voor zijn overlijden in de jaren tachtig een keer toevertrouwde dat hij er die en die dag ook had gestaan, op het Museumplein. Om te demonstreren, voor het eerst van zijn leven. 

Kortom, ook nu nog ontstaan er massale bijeenkomsten als resultaat van een eindeloze informele kettingreactie, buiten de toonaangevende media en machthebbers om, van mensen die elkaar vinden op basis van het besluit dat ze ’het’ niet langer pikken en andere zaken maar even opzij moeten zetten.

Vanmorgen werd ik wakker uit een droom, waarin me in groepsverband – bij een maaltijd – werd gevraagd het samenzijn met een gebed te openen. Mijn eerste reactie was afwijzend, want zoiets had ik al jaren niet meer meegemaakt – hoe ging dat ook al weer? – maar ik wilde me niet laten kennen en had ook geen reden om het voorstel te wantrouwen. 

Dus aarzelde ik niet langer en stak ik van wal met: “Ik vind het een hele eer, want het is lang geleden dat ik…” Ik weet niet precies hoe ver ik gekomen ben, maar wel dat ik al gauw in mijn eigen woorden verstrikt raakte. Een totale afgang werd me bespaard door een fade out, het hoofd als een boei daarentegen hield langer aan en dat was pijnlijk genoeg. 

In de reflectie die daarop volgde was de rode draad dat ‘we’ het bovennatuurlijke dan wel hebben afgezworen, de hunkering naar machten die het menselijk onvermogen overstijgen was er niet minder op geworden. Al was het maar om de schade die we keer op keer onszelf toebrengen te compenseren. Neem bijvoorbeeld de manier waarop we ons in de recente mondialisering van de economie uit elkaar hebben laten spelen, zodat we nu als hulpeloze consumenten spartelen aan de touwtjes van megalomane politici en meedogenloze grootverdieners.

De psychiater Dirk de Wachter bestempelde op 13 april, in het interview waarmee Pieter Jan Hagens afscheid nam als presentator van Buitenhof, de verbinding met de ander als medicijn voor het ‘ikkige’ en ‘zelvige’ dat bij uitstek in de welvarende westerse samenleving mensen ziek maakt. Kruip niet in jezelf, koester het samen zijn, zoek gelijkgezinden en bepaal gezamenlijk wat je te doen staat in deze wereld, van het leed bij jou in de straat tot de internationale brandhaarden ver van je bed!

Op het Malieveld werd naar mijn gevoel De Wachters pleidooi gehonoreerd. Hier was de samenhang die je elke samenleving, letterlijk genomen, toewenst maar in Nederland naar mijn mening vaak volkomen zoek is, nog volop zichtbaar en tastbaar. Niet eerder sinds mijn terugkeer heb ik me zo trots gevoeld en blij dat ik er weer deel van uitmaakte. Dit was de multiculturele samenleving die ik sinds mijn kinderjaren heb zien ontstaan in optima forma. 

Met dat gevoel keerde ik terug naar huis: deze samenleving verdient bescherming en wie proberen haar te ondermijnen, zoals tegenwoordig aan de orde van de dag is, mogen aan de kaak worden gesteld. De solidariteit met de Palestijnen zou in deze samenleving een vanzelfsprekende zaak moeten zijn, zoals destijds het verzet tegen de apartheid in Zuid-Afrika. 

Maar dit laatste is ook een zaak van lange adem geweest. Vandaar dat ik het alleen maar kon toejuichen, toen ik lucht kreeg van plannen om Den Haag opnieuw rood te kleuren. Dat kan de saamhorigheid alleen maar vergroten en meer mensen over de streep trekken. Dus tot zondag 15 juni om 13 uur op het Malieveld.