Komkommertijd is de ideale tijd om in de oude vertrouwde media onderwerpen tegen te komen, waar ze in de gebruikelijke drukte vóór en na de zomer niet aan toekomen of die ze bewust uit de weg gaan. Zo kwam het dagblad Trouw op 12 juli zowaar voor de dag met een artikel over nieuwsmoeheid ofwel nieuwsmijding. Niet al te opvallend natuurlijk, midden in een zorgeloze bijlage met levensgrote aardbei op de cover. Het is en blijft in die kringen nog altijd een olifant in de kamer. Maar toch.
Iedere verstokte krantenlezer kan erover meepraten: de groeiende kring van familieleden, vrienden, collega’s of buren die je met een zucht of de nodige bravoure toevertrouwen dat ze ‘het nieuws’ liever aan zich voorbij laten gaan. Met ‘al die ellende in de wereld’ als meest prominente beweegreden. Dus los van het feit dat eerder deze eeuw met name jongeren de stoffige wereld van kranten en andere papieren nieuwsdragers al ontgroeid zijn.
Ondanks de spoiler in de kop (‘Nieuwsmoe als journalist, kan dat wel?’) drong het aanvankelijk niet tot me door, maar al gauw werd me duidelijk dat de betrokken redacteur er een heel persoonlijke draai aan had gegeven. Niet lezers die bezwijken onder exponentieel gegroeide kommer en kwel ver weg en om zich heen baarden hem grote zorgen, wel het eigen werkplezier en recht op een leuk leven.
Met het grootste gemak gooide hij ‘oorlogen, Trump, Gaza en andere ellende’ op een hoop en stelde hij die hoop gelijk aan ‘het nieuws dat 24 uur per dag te volgen is’, om vervolgens te pleiten voor een ’gezond nieuwsdieet’ als ei van Columbus. Ook bij Trouw waarde in zijn ogen ‘het taboe op nieuwsmoeheid’ rond en daar was hij het slachtoffer van, want hij hoorde nu eenmaal niet tot het slag journalisten ‘die al van kinds af aan dromen van een baan als deze’. Had als academicus een paar masters op zak en wilde, als nieuwsjunkie, best van zijn hobby zijn werk maken. Maar was ongelukkigerwijs – vanwege een gebrek aan ervaring – beland op de internetredactie.
Wist hij veel dat je daar zo hard moest werken! Goddank was hij van het bouwjaar 1996 en had een hoogleraar mediastudies hem verteld dat zijn generatie (gen Z) in tegenstelling tot oudere werk meer ziet als ‘een van de de vele onderdelen van de eigen identiteit en makkelijker toegeeft dat het soms allemaal even te veel wordt’. Bovendien was hij zich allang bewust dat voor hem en zijn generatiegenoten nieuws slechts ‘een van de talrijke afleidingen is die zich anno 2025 grotendeels op hun telefoon afspelen’.
Geen wonder dat hij nauwelijks interesse aan de dag legde voor initiatieven om de beroepspraktijk van journalisten zodanig te hervormen dat beter wordt voldaan aan de hedendaagse belangen en behoeften van nieuwsconsumenten. Duidelijke binnenlandse voorbeelden waren aan hem voorbijgegaan. Wel maakte hij melding van de aanpak van The Constructive Institute in Denemarken. Maar zo halfslachtig dat hij de daarin cruciale wisselwerking tussen journalist en lezer afwees, omdat ze ‘vooral gericht lijkt op de ontvanger van het nieuws’.
Wie dit laatste kan begrijpen verdient een tien met een griffel. Voor mij is het de omgekeerde wereld. Alsof de journalistiek er niet is om de wereld voor mensen – ontvangers ja – begrijpelijk en hanteerbaar te maken, maar de wereld het de journalist zo gemakkelijk mogelijk moet maken.
Gooi er maar een blik arbeidsmigranten tegenaan, denkt de gemiddelde Nederlandse werkgever wanneer ‘onze’ jongeren het vervelende werk niet meer willen opknappen. In dit geval zullen zij trouwens wel hun toevlucht nemen tot AI. Geld zat in omloop. Helaas komen die nieuws mijdende landgenoten dan helemááI in de kou te staan, maar waar gehakt wordt vallen spaanders.