Mocht je dit jaar hier in Haarlem nog een keertje serieus willen winkelen en – in een moeite door of voor de afwisseling – een vleug kunst opsnuiven, kun je het Teylers Museum gevoeglijk overslaan. 

Je weet wel, vanaf de Grote Markt naar het Spaarne en bij de Waag de hoek om. Sinds een paar weken is het al op afstand herkenbaar door een met koper en fluweel versierd en van wervend personeel voorzien gangpad op de stoep, zoals je dat elders in de stad slechts bij patissiers en coffeeshops aantreft. Aanleiding voor deze extravagantie is de tijdelijke tentoonstelling onder de titel De mannen van Michelangelo, waar per bezoeker een tientje toeslag voor wordt gevraagd. Het tekent deze tijd dat drommen mensen op het lokaas mannelijk naakt afkomen en daarmee eer bewijzen aan gebakken lucht als verdienmodel.

Nee, steek dan maar snel – via de nabije witte ophaalbrug – het Spaarne over en volg de rivier in de richting van De Adriaan tot je rechtsaf wordt gedwongen, een smalle zijstraat in die uitmondt in een tweebaansweg met een langgerekte bouwplaats en de koepelgevangenis van de architect Metzelaar uit 1901 op de achtergrond. Steek die weg over en neem, voorbij de slagboom, de zijingang van het koepelgebouw. Geen strobreed wordt je in de weg gelegd, laat staan een toeslag. 

Eenmaal binnen en een tiental stappen vooruit, gaat je aandacht vanzelf – bij gebrek aan andere expliciet hedendaagse kunst – naar een langwerpige schildering op een muur aan je rechter zijde. Geen olieverfachtige, maar wel sprekende kleuren en naarmate je dichterbij komt een nogal schetsmatige wemeling van vormen en figuren op een doek van ongeveer 2×7 meter. 

Je weet niet waar je moet beginnen, zo veel valt er te zien. Maar gelukkig is ernaast, op een glazen zijwand, een A4’tje bevestigd met een toelichting onder de titel: Victoria Lomasko – Landscape of the 21st Century. Even googelen… Geboren in 1978, afgestudeerd in 2003 aan de Moscow State University of Printing Arts. En terug naar het A4’tje, dat je wegwijs maakt in een allegorie van de wereld waar jij ook deel van uitmaakt. 

Van het Media Wheel helemaal links op het doek, waar ‘protesterende’ dan wel ‘lijdende’ bevolkingsgroepen van Russen tot Palestijnen worden doorgedraaid alsof het voedingsmiddelen zijn voorbij de houdbaarheidsdatum. Via blikvangers als de Tuin der Lusten, waar roze Europeanen uitkijken op het laaiend vuur aan de horizon, en de Sleeping Humanity die in de 20e eeuw is blijven steken. Naar een wenkende toekomst, die begint bij het individu dat zijn fantasie gebruikt om zichzelf opnieuw uit te vinden. 

Lomasko heeft in haar toelichting Europa, waar ze al meer dan drie jaar woonachtig is, omschreven als een prachtige barokke kroonluchter klaar om elk moment van het plafond te vallen. Des te groter was mijn ontgoocheling, toen haar doek me onlangs opnieuw – op mijn weg naar de ondergrondse bioscoopzalen – als een magneet naar zich toetrok en ik helemaal rechtsonder ontdekte dat die luchter niet aan het plafond hing maar in stukken op de grond lag.